Monday, June 14, 2010

Ano ngonian cun Aldaw nin Catalingcasan Dos Mil Diez (Independence Day 2010)?

Junio 12, 1898: Sarong macolor na momento sa historia nin Filipinas. Sa aldaw na ini nagdeclara si Gen. Emilio Aguinaldo nin catalingcasan sa camot can mga castila.

An declaracion dae nirecognizar can Espana y Estados Unidos por dahil an Filipinas cabali sa transaccion na nacapalaog sa 1898 Treaty of Paris. Sa transaccion na idto nagluluwas na binacal an Filipinas sa cantidad na veinte millones dollares can govierno nin Estados Unidos sa Espana. Cabali man sa controvercial Treaty iyo an Cuba, Guam y Puerto Rico.

Ciento doseng (112 years) taon na nacacaagi, an hapot, talingcas na mananggad kita sa camot can mga poderosong naciones arog can Estados Unidos, Japon, China, y dacol pa? Para saen an celebracion? Para magpicnic o outing? Para mag-ogma sa inuman asin cantahan? Para magparada? Para ibandera an accomplishmento can govierno?

Mala ngani sa tema pa lang, manlaen-laen na an nagluluwas. Igwang, Catalingcasan, Capanggangahan can Banwaan (Kalayaan, Tagumpay ng Bayan) sa Pilipinas, Bagong Iribahan, Bagong Bayanihan, Bagong Pagbabago (Bagong Pagsasama, Bagong Bayanihan, Bagong Pagbabago) sa New York, U.S., Sarong Lahi, Pilipino (Isang Lahi, Pilipino) sa Amsterdam, Holland..

Apisar sa celebracion na nagcacatiripon kita asin mayong trabajo, ano an importancia can celebracion can aldaw nin catalingcasan para sa sato ngonian?

Tano ta mawot ta magin talingcas? Igwa pa daw na nagpupugol sato para magin talingcas? talingcas sa ano? tano ta dakulon an nagsasacrificio para sa camawotan na catalingcasan? Dakol an nagpapagadan digdi?

Ica, kaya mo?

Can panahon nin mga Castila, an simbag madali sana. Kaya..

Can panahon nin mga Japon, dakol an masimbag na kaya.

Can panahon ni Marcos, giraray dakol an kaya giboho na magdulot nin buhay sa ngaran nin catalingcasan.

Sa panahon ngonian, ano daw an pwede na magtulod sato na kaya ta pang magsacrificio para sa catalingcasan? Ano pang ipaglalaban ta? Ano pang idedepensa ta? Kiisay?

Dakulon pang rason para ipadagos an pakikilaban sa pagdepensa sa catalingcasan. Dae na kita kaipuhan maghiling sa luwas can nacion. Idepensa ta an futuro can mga caakian asin banwaan sa camot can mga poderosong politico na nalingawan an catuyuhan can servicio publico. Ipagiromdom sainda na bako sinda an seserviciohan can namamanwaan cundi sinda an magservicio sa publico.

Sarong rason pa, caipuhan tang magin talingcas hali sa catiosan. Lintian, grabe an catiosan sa Bicolandia. Ini suportado can mga pag-aadal, survey asin observacion. Grabe man cun dae kita mapa-muda sa situacion na ini. Sa pagmaculog ta sa capwa, kaipuahn magmuda na kita para magimata an dapat magimata (mga politico na nagpromisa na servijan an casaraditan) asin iba pang nagbubuta-butahan sa miserableng situacion can mga Bicolano y Bicolana sa region. Masakit magcelebrar cun ocupado an isip sa cacacanon atsan, o pamasahe pauli o maagi sa tiendahan na pingacacautangan.

Dikit an oportunidad sato. Alagad nagtutubod ako na an oportunidad nacrecrear. May cacayahan man ini na magmultiplicar para sa beneficio can iba. Sige, magcrear kita nin mga oportunidad para magin talingcas an kapwa ta sa catiosan.

Dacol pang mga rasones cun tano kita magpadagos makipaglaban asin magcelebrar can aldaw nin catalingcasan. Sabi ngani cayan, dae pa tapos an laban. Dae pa cumpleto an catalingcasan. Ini pirming ipinaglalaban asin idenidepensa para sa carahayan can cagabsan.

Caiba nindo aco sa paglaban y pagdepensa can satong catalingcasan asin pag-improvar can cabuhayan niato bilang mga tawong may dignidad asin orgullo.

Wednesday, June 9, 2010

Presidente Noynoy Aquino III: Satuyang Lider

Sa enot na pagcacataon despues can EDSA Uno, nagsuporta an mga Bicolano y Bicolana sa ganador na candidato para president asin vice presidente. An capangganahan ni Noynoy Aquino sa Bicol bakong cangangalasan para sa nacacasabot nin politica. Can 1986 snap eleccion, labi-labing sinuportahan can Bicol an candidatura ni Cory. Mala ta nagcacapirang Bicolano y Bicolana an nagtucao sa administracion ni Cory, yaon jan si Ramon Felipe, Luis Villafuerte, Joker Arroyo, asin iba pa.

Ano para sa Bicol an Noynoy-Binay administracion?

An duwa parejo hale sa oposicion. Mawot sabihon, pagbabago. Tubod ako na arin man na pagbabago apisar sa mga tawo takod sa matalikod na administracion, sarong magayon na promisa na pwedeng tungkusan.

Dakol pwedeng gibohon na maray. Gabos may idea kun ano maray. Si Noynoy may promisa sato - lilinigon an politica asin popondohon an corupcion. Tabangan ta si Noynoy. Binugtak ta sa puesto, satong suportahan saiyang kamawotan.

An boto ta dae nagtapos sa pagcagana ni Noynoy asin Binay. Minadagos ini hasta yaon sinda sa poder na serbihan an mga namamanwaan.

Buenas suerte Noynoy-Binay. Yaon kami digdi. Atubangon nindo asin pagtarabangan ta na mapacaray an satong banwa.

Thursday, June 3, 2010

Ako Bikol: Ano na ngonian an sunod?

Dakol an nangalas can nangengenotan sa partylist eleccion an Ako Bikol Partylist. Dae ako cabali sa mga nangalas ta aram ko na may capabalidad an mga Bicolano asin Bicolana na magcasararo sa pagtulod can sadiring partido sa congreso apisar sa mga elijidong representante sa cada distrito sa region.

Solidong mandato an itinao can mga Bicolano asin Bicolana sa Ako Bikol na nacaguno nin lampas sarong milion may cabanga (1,512,153) sa unofficial asin partial na pagbilang nin mga boto.

Por dahil caini, daculang responsibilidad asin halangcaw na expectacion can mga Bicolano asin Bicolana sa partido. Logod man magcomple mag-accion an partido sa mga pangangapudan asin pangangaipuhan can region asin Bicolano y Bicolana saen man sa runa can nacion.

Ini an sacong nagcacapirang sujestion sa partido.

Enot siguro sa gabos iyo na pacarayon an "website" can partido. Pwedeng gibohon na "interactive" para magcapagparticipar an mga Bicolano y Bicolana sa mga issue na may pagcalabot sinda. Ini an magiging lalawgon asin tulay can partido sa mga tawo na nagboto sa bilog na nacion. Pangaduwa, punan na an paggibo nin concretong programa para sa region asin Bicolano y Bicolana. Tabi man, dae mag-överlap" sa mga projects can mga representante can mga distrito sa region. An boto sa Ako Bicol can mga Bicolano y Bicolana panalmingan na may kakulangan an mga representante sa pagsimbag sa pangangaipuhan can mga constituentes ninda. Logod an Ako Bicol macaresponde sa pangangaipuhan na ini.

Puede man na pakusogon an mga programa sa pagpa-orog can cultura. Puede magsuporta sa mga parasurat sa Bikol na lenguaje asin mag-invitar nin mga bagong parasurat na magheheras can saindang camangnuan sa kinaban bilang sarong Bicolano o Bicolana.

Ako Bicol, Kita Bicol, Orgullo ko!