SONA ni P-Noy: May asahan kaya an Bicol?

Ini an enot na SONA ni President Noynoy Aquino na madadangog ta sa Lunes, Julio 26. Dacol an dapat atubangon. Kaipuhan ilatag an prioridad sa enot na taon, asin sa laog can anom na taong termino.

Ano an maasahan can Bicol qui P-Noy? Magigiromdoman na daculang capangganahan an itinao can mga Bicolano y Bicolana qui P-Noy can nacaaging eleccion.

Habo cun mag-asa na sana kita. Alagad dae ko mapugulan an sadiri na mag-asa ta nagtutubod aco na an bagong administrascion na ini magtatao nin paglaom sa maray na futuro can nacion. Pagcatapos na lupigan asin abusohon can nacalihis na administracion an govierno nacional, aco caiba an millones na Bicolano y Bicolana naglalaom sa maray, malinig asin responsableng padalagan can bagong govierno nacional.

Enot, mawot kong pacusogon ni P-Noy an publicong terciara educacion sa Bicol. Igwa nin nagcacapirang "state universities y colleges" sa region pero dae macacompetencia sa mga privadong universidad y colegio. Baco lang dagdagan an budget, cundi paorogon an "faculty development" asin facilidades. Educacion an major na dalan para macahawas sa pagtios asin maiheras an poder nin cadunungan. Nunca na mapaloco giraray sa mga poderosong asin daraculang tawo. Educacion an dapat itao sa tawo, orog na sa mga jovenes.

Pangaduwa, reforma sa agrario. An Bicol sarong agricultural na region. Dawa na ibinabalangibog na turismong lugar, an major na ikinabubuhay can mga Bicolano y Bicolano iyo na an pagtanom asin pag-oma. Haloy ng agrangay can mga paraoma an cadaehan nin sadiring dagang maooma. Haros bilog na buhay asin pirang generacion na nin paraoma an dae man lang nacatarok sa sadiring daga. Pirmi na lang nakikioma o nabubuhay sa aldawan na trabajo. Puede man mabago yan sa presenteng administracion.

Pangatolo, reforma sa administracion nin distribucion nin curiente. Puedeng repasohon an situacion can mga agenciang nagmamando can distribucion can curiente sa region. An major na objeto iyo na maibaba an tarifa nin curiente sa region asin maging efficiente an bulos nin curiente sa cada harong asin negocio.

Huring hirit, manonongod na garo na tawan atencion an federalismo. An 1991 Local Government Code nadeficilan na itulod an totoong decentralizacion can paggogovierno. Caipuhan may pagbabago sa padalagan can govierno ngonian. Ta cun mayo, halat na lang kitang mga Bicolano y Bicolana na magcaigwa nin sadiring presidente. Ini dapat oroyunan ta.

Giraray, dae kita mag-asa, pero ipa-abot ta ki P-Noy an pangangaipuhan ta asin pangangapudan ta sa totoong pagbabago.

An Cadicloman sa satong CASURECO Dos

Can naipasa can Congreso an Electric Power Industry Reform Act (R.A. 9136) can 2001, dakula an paglaom siring can binabalangibog caidto can mga congresista asin senadores na mababa an precio nin curiente sa nacion. Siyam na taon na an nacacalihis, nagbaba mananggad an curiente ta?

Dae.

Imbes, padagos na naglalangcao an tarifa nin curiente.

Alagad may maray na naginibuhan an EPIRA para sa mga consumedores. Iyo na an masuway an mga tarifa sa apat na componaje; generation, transmission, distribution, asin supply. Inaapod ining unbundling can proceso cun pano nacacabot sa cada harong an curiente. Ini man nagcocoresponde sa mga babayadan can consumedores.

An carahayan caini iyo na mahihiling asin maaraman ta cun gurano an binabayaran sa cada componaje. Digdi man maaraman ta an ineficienteng componaje sa cada billing period. Mantang igwang Energy Regulatory Commission (ERC) na magmamando can mga tarifa asin maaprova can mga paglangcao asin pagbaba nin tarifa, an mga distribution asin supply sectores may cacayahan na magtaas nin curiente tulos misqui mayo pang bendicion can ERC.

An CASURECO Dos sarong cooperativa na suboot pinapadalagan can mga miembro consumedores. Iyo may mga director na nagrerepresentar can cada distrito sacop can CASURECO Dos, alagad bihira ining magconsulta sa mga miembro consumedores. Saro pa, National Electrification Administration an may jurisdicion digdi baco an Cooperative Development Authority (CDA).

Risado man sa babayaran ta sa curiente na halangcaon an singil hali sa distribution asin supply. An system loss na aram ta "given" na, pero dae man lang napupugolan maglangcao. Sa hiling co, iyo na an saro sa mga dapat bantayan can mga activong miembro consumedores.

An CASURECO Dos nag-eexister para sa mga miembro consumedores. Panahon na na para mag-operar ini susog sa interes asin carahayan can mga miembros. Reorganizacion an nahihiling cong maray para satong CASURECO Dos. An pagcabaranga can managemento asin demoralizacion can mga empleado sa saindong trabajo iyo an nagtutulod sa padagos na pagruro can servicio can satong cooperativa.

Tabi man, isuway ta an politica digdi. Pangenotan ta - kitang mga consumedores, may derecho na maki-aram asin magmando sa padalagan can satong cooperativa. Satuya an CASURECO Dos, dae ini caiwal. Ipagiromdom ta an saindang mandato asin funcion para sa satuyang pangangaipo sa energia.

Tubod ako na may win-win situacion digdi. Iyo na an CASURECO Dos magserve sa mga consumedores, baco sa nacacapira sana. Pag-olayan. Pagdiscuteran. Pag-oroyunan an icacarahay can cooperativa - maray na servicio, manonongod na tarifa, propiong representacion can mga consumedores sa managemento. Ini nagcacapirang sujestion sana. Mas dakol asin maray pa an naghahalat cun kita madangog sa lambang saro.

Sa cahaluyan, cun kita imvuelto asin may paki-aram, magiging totoong cooperativa an CASURECO Dos sa paghiro asin pagmaculog ta.