Saturday, July 23, 2011

Nueva Camarines: Anong bago digdi sa Camarines Sur?

Mantang an generalmenteng dalagan nin paggogobierno iyo an integracion, sa Camarines Sur, may debate nin disentegracion.

May mga poderosong fuerza na mawot bangaon an Camarines Sur. Baco man talagang babangaon, cundi tatapiasan lang. Ano baga an rason ta tano? Ano an bago digdi? O sa pangaran sana?

An dangog ko guican sa mga entrevista asin bareta hali sa mga proponente iyo na caipuhan nin maninigong atencion an mga banwaan na nahuhuri sa pag-uswag. Susog sainda, an pagsuway can partido asin rincondada sa cadaculaan can Camarines Sur iyo an dalan sa pag-asenso can mga nawawalat sa estatistica nin economicong suculan. Ini an nagluluwas na major na rason.

Puede man na rason iyo an pagcacaigua nin unicong identity an lugar asin mga tawo. Facil maaco an rason na ini cun iguang discriminascion sa Camarines Sur contra sa mga taga-partido asin rinconada asin nadodominar can majoriria an minoria sa mga significanteng aspeto arog can economia, politica, asin cultura. Ta an pagsuway iyo an dalan sa equalidad. Alagad an proponidong  Nueva Camarines pagsasaruon an duang identity can partido asin rinconada. Mayo man guiraray nin unicong identity na magbubuniog sa mga tawo sa bagong provincial. Baca ngani magin cillab pa nin iriwal can dua an pagpadalagan asin pagrepresentantar sa gobierno.

Saro sa mga puedeng hapot, nacaca-identificar caya an mga taga-partido asin rinconada sa pangaran na Nueva Camarines? An simbag manghahali sana sa mga tawo na directing afectado. Importante an hapot na ini ta cun mayong identificacion an mga tawo sa pangaran, an pagmucna nin Nueva Camarines sarong hegemoniang proceso o poderosong manifestacion can bacong democraticong paagi. Aram ta an propiong poder guican sa mga tawo.

An mga minacontra sa proponidong bagong provincia sinasautan an mga proponente nin ganid sa poder, macasadiri. O baca kita an macasadiri sa situacion na ini. An romanticong Camarines Sur nagin parte can satong camangnuan asin identity. Arin man na pagbabago sa nagin harani sato, familiar, asin parte ta, naturalmente may pagcontra na masasagap.

Bilang Camarinense, mawot cong vueltahan an mga rasones. Cun mamucna nin Nueva Camarines, ano an magigin bago sa Camarines Sur? Sa sato? 

Friday, June 24, 2011

TERRA MATER: Solo Exhibit by Vicente Pado, Jr., sarong Bicolano

Sa paagi nin Facebook, nabaretaan co an primerong solo exhibit ni Jun sa Gallerie Anna sa Megamall Art's section sa fourth floor. Naogma aco sa baretang ini. Aram co, an primerong ini may icaduwa asin masurunod pa.

Sa casagsagan can uran, nagduman aco sa Gallerie Anna asin sinirip an mga obra maestra ni Jun. Por dahel sa nag-aagrutong na panahon, dae co na inabutan an opening asin cutting of ribbon. Alagad an importante an maging parte sa ocasion na cun saen an sarong amigo nagtataong orgullo sa banwaang hinalean y dinaculaan, respeto sa capalibutan, asin dedicacion sa vocacion sa pagiging pintor.

Mientras na minamansayan co an cada obra maestra ni Jun, nagigiromdoman co an sacong capanahunan can aqui pa na nagcacawat asin nagigimata sa realidad nin buhay. Sarong banwaan lang an hinalean mi ni Jun - Milaor sa Camarines Sur (na ngonian may baretang babangaun sa duwang provincia).

Buhay sa cada obra ni Jun an mga caoogmahan asin cainosentihan can mga aqui. Igwa man nin garo baga naghahapot sa capalibutan. An mga agi-agi asin imaginacion ni Jun nagbulos sa cuadra na iyo an nagpalatao sa osipon asin perspectiva na mawot iheras can mga colores nin emocion, gira nin cangangalasan, gurit nin cahaputan, azul nin cawat asin caringgaoan, anino nin catotoohan, asin liwanag nin pangitorogan - gabos sinarama can expriencia ni Jun.

Saro sa mga nagsapod can sacong atencion iyo an obra na "Something for Fishy."  An banwaang Milaor na dinaculaan mi ni Jun bantog sa baha. Caya an paglamutao saro sa mga pinaghuhugotan nin caogmahan pagbaha caiba an mga sira na naglalamierda sa mga dalan, sinasabat an sulog. Igwa man an banwaan nin salog asin mga sulong na nagtatao nin oportunidad na magbanuit. Nacanood man maglabog sa mga bobon asin paglaratawan nin sira sa salog.

An "Let the Fireflies" iyo an pinacadacula sa gabos. An suno co sa obra na ini iyo an pagtiripon nin mga aqui sa tahao nin mga ramog-ramog na nagtataong liwanag sa diclom. Siisay an dae man nangalas sa mga naglalayog asin maboboot na ramog-ramog? Giromdom co na madaling macadacop caini, alagad nunca puedeng darahon sa harong asin atamanon ta nawawara an ilaw asin mas magayon na yaon sa luwas, talingcas na naglalayog caiba an iba pa.

May mga iba pang obra siring can "Welcome Sun", "Tresplanting" asin "Scent of Affection" na magguguyod pasiring sa mga nacaaging panahon can an kinaban asin oras satuya, can an capalibutan parte can osipon ta, can an cacawat ta si bulan, sira, tubig, anino, cahoy, asin an gabos yaon satong cuadra nin caakian.

Dios mabalos Jun, asin congratulations!

An exhibit madunar hasta Julio 6, 2011 sa Galerie Anna sa 4th Floor sa Megamall, Mandaluyong City.

(Siripon asin salingoyon an satong agi-agi can kita nacacalson/palda o nacachinelas pa lang.)

Friday, February 4, 2011

Paglaom sa Dos Mil Once asin sa Taon nin Conejo

Bagong taon, bagong buhay. Bagong taon, bagong paglaom.

Ngonian, Chinese New Year, taon nin conejo. Ano caya an puede tang laoman?

Enoton ta sa dacula pasadit.

Sa kinaban, logod mayong grabeng diluvio, guerra, cariribucan, asin disgracia. An mga ini nagdadara nin macuring pagsakit asin pagtios sa mga tawo. Dangan an mga ini nagcacausa man nin destruso sa capalibutan.

Sa region ASEAN, logod magrejinar an respeto sa internacional leyes asin justicia mantang parani sa pagcocoordinar can economia, politica, social asin cultural na aspeto can region. An iriwal sa mag-ibong na lado, Cambodia y Thailand, manonongod sa saindang barangaan sa territorio magcaigwa nin danay na resolucion. An padagos na pagreforma sa politica sa Myanmar na logod ini magdara nin pusog na fundacion para sa democraticong proceso.

Sa nacion Filipinas, magcaigwang macusog na pagtubod sa cacayahan can lambang Filipino y Filipina cabale na an mga nagcacapot nin mga capangyarihan na logod malampawan an caimotan, tentacion nin hawac, bulawan asin pangaran, caratan nin sistema na napapatos nin pagbalubagi can dignidad nin tawo.

Sa Bicol, logod padagos na bendicionan ni Ina an satong ronang Bicolandia na maparayo sa mga destruso asin macuring pagtios dara can natural na causa asin cagigibohoan nin mga tawo.

Sa familia, logod na pauranan nin gracia an cada miembro can familia sa paagi nin saindang paghinguha na mapacaray asin mapagayon an direccion nin buhay. An caogmahan nin pagtitiritiripon logod magdanay.

Sa mga amigo y amiga, logod an iribanan magdulot nin hararom na experiencia sa buhay. An mga ngirit, hibi, sugot, asin suporta magin dalan sa maray asin maogmang iribanan.

Sa caibanan sa buhay, logod parejas magtalubo sa relacion mantang padagos an pagbulos nin pagcamoot asin lealtad sa cada saro.

Sa sadiri, magin bucas, mata asin pursigido sa catotoohan asin cahulugan can buhay.